Kanuni Devrinde Osmanlı’da Hukuki Hayat Şeyhülislam İbn Kemal’lin Fetvaları Işığında Pdf indir

Osmanlı Devleti, kendisinden önceki Türk-İslâm devletlerinden devraldığı hukuki geleneğe bağlı kalarak Hanefi mezhebini benimsemiştir. Hanefi hukukçuları ise klasik hukuk çalışmaları yanında, bir de günlük hayata çözüm üreten, uy­gulamaya yönelik fetâvâ, nevâzil, vâkıât ve mesâil türü eserler telif etmişlerdir.

İbn Kemal, yetiştiği ortamın ve anlayışın bir sonucu olarak, mes’elelere doğrudan Kur’an, sünnet, icmâ’ ve kıyas gibi şer’î delillere dayanarak ictihad etmek yerine, fıkıh kitaplarındaki görüşlerden zamana en uygun olanı tercih ederek poblemleri çözmeye çalışmıştır.

İbn Kemal’in fetva mecmûaları incelendiğinde, Osmanlı hukuk sisteminde şeyhülislâm fetvalarının, yalnızca karmaşık davalarda hukuki açıklama ve uygula­ma aracı olarak hizmet etmediğini, bunun yanı sıra bir fıkıh kitabına bakacak Arapça bilgisi olmayan nâibler ve halk için de yol gösterici bir kaynak olduğu görülmektedir.

Çağın sorun ve çözümlerini, bundan dolayı hukukun canlılığını ve esnekliğini yansıtması yönünden oldukça önem arz eden İbn Kemal’in fetvaları hiç şüphesiz hukuk, iktisat, sosyal ve siyasi tarih incelemeleri için mutlaka incelenmesi gereken zengin bir literatür oluşturmaktadır.