Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar – Carlo M Cipolla, pdf kitap bölümümüzde 17.02.2003 senesinde kaleme alınan Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar – Carlo M Cipolla kitabını sizlerle paylaştık. Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar – Carlo M Cipolla kitabının detayları..
Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar – Carlo M Cipolla – Özeti
Fatihler, Korsanlar, Tüccarlar – Carlo M Cipolla
gravür. İspanya 16. asrın başında dünya çapında herhangi bir ülkeyken, kırk yıl içinde dünyanın en zengin ülkesi olur ama nasıl? 1519 senesinde Hernan Cortes, Aztekleri yenerek Meksika’yı ele geçirir ve Nueva Espana’yı (Yeni İspanya) kurar.
1531’de ise Fransisco Pizarro Güney Amerika’da İnka İmparatorluğu’nu yok ederek Peru Genel Valiliği’ni kurar. Bu fetihler her biri bin kişiyi geçmeyen iki orduyla yapılır. (Bu konuyla alakalı biraz daha ayrıntılı bilgi için Jared Diamond’ın TÜBİTAK yayınlarından çıkma “Tüfek, Mikrop ve Çelik” isimli eserine bakılabilir.) İşte İspanya’nın yazarın deyimiyle talihinin döndüğü andır bu an.
Her ikisi de İspanyol olan bu fatihler, İspanya’ya bağlı iki sömürge kurmuştur. Çatışmalar esnasında katledilen binlerce Aztek ve İnkalı’nın dışında, bu fatihler ve askerlerinin getirdikleri hastalıklar da on binlercesinin ölümüne yol açar (Yerlilerin bu hastalıklara bağışıklıkları yoktur).
Bu fetihlerle birlikte Yeni Dünya’dan İspanya’ya altın ve gümüş akışı başlamıştır artık.
Lakin kitapta da altı çizildiği üzere bu akış, yağmurun çatılarda hiç birikmeden akıp gitmesi gibi İspanya’yı terk edecektir. Artan savunma harcamaları (sömürgeleri Hollandalı ve İngiliz destekli korsanlardan korumak için), yabancı ülkelerden tek yönlü mal ve hizmet alımı ile Amerika’daki sömürgelerde kurulan şehirlerin git gide artan gereksinimlerinin karşılanması gibi nedenlerle, İspanyolların bastığı gümüş paralar Doğu’ya akmaya başlamıştır. Önce Orta ve Doğu Avrupa’ya, oradan Osmanlı coğrafyası üzerinden İran ve Hindistan’a ve nihayet Çin’e. 1621 senesinde Gomes Solis’in de dediği gibi:
“Gümüş, uzak ülkelere yaptığı gezilerde tüm dünyayı dolaşıyor, sonunda da adeta doğal ortamındaymış gibi, gidip Çin’de kalıyor.” Bu durum 16. yüzyıldan 18. yüzyıla kadar bu biçimde devam edecek; ta ki İngilizlerin bulduğu insafsız çözüme kadar. Bu çözümü söyleyeceğimi kafanızı yoruyorsanız yanılıyorsunuz. Bu acıklı öyküyü kitabı okuduğunuzda kendiniz görseniz çok daha iyi.
Cipolla “Para, Fiyatlar ve Medeniyet” isimli bir başka eserinde Ortaçağın dolarları (evrensel ölçekte her yerde geçerli ve saygın para) olarak saydığı Bizans Solidusu’nu, İslam Dinarı’nı, Venedik Dükası’nı ve Floransa Florini’ni anlatır.
Bu kitapta bir parayı “dolar” yapanın ne olduğu üzerinde durur. Bu dolarların ortak özellikleri içinde standartlarını her zaman koruduklarını; ayarlarını, ağırlıklarını ve piyasa değerlerini sabit tuttuklarını ve arkalarında büyük birer ekonomi olduklarını sayar. Lakin Cipolla size tanıttığım kitapta, İspanyolların hemen hemen 200 yıl süren dünya egemenlikleri boyunca bastıkları 8’lik Real adı verilen gümüş paralarının, ülkeler arası bir para olmasına rağmen dolar olmadığını ve kısa bir süre sonra da piyasadan çekildiklerini söyler.
Bunun nedenleri ise çirkin görünüşlü kötü paralar olmaları ile basımları esnasında standartların çiğnenmesidir. Daha birden fazla neden daha olmasına rağmen geri kalanlarını siz okurlara bırakıyorum.
Bir önceki yazımız olan Nutuk – Mustafa Kemal Atatürk başlıklı kitabımızda Nutuk Mustafa Kemal Atatürk ekitap indir, Nutuk Mustafa Kemal Atatürk ekitap oku ve Nutuk Mustafa Kemal Atatürk pdf indir ile ilgili bilgiler verilmektedir.
